Θέλει ψάξιμο η σωστή συνταγογράφηση της φουροσεμίδης (Lasix)

Ένα από τα πιο ευρέως διαδεδομένα και συνταγογραφούμενα φάρμακα παγκοσμίως είναι το διουρητικό της αγκύλης "φουροσεμίδη", το γνωστότερο σε όλους ως Lasix.

Επίσης, η φουροσεμίδη είναι το κατ' εξοχήν λανθασμένα συνταγογραφούμενο φάρμακο (όταν χρησιμοποιείται ως αντιυπερτασικό).

Παρατήρησε ότι οι καρδιολόγοι και οι παθολόγοι το δίνουν μία φορά την ημέρα, ενώ κλασική ανοησία (για να μην χρησιμοποιήσω χειρότερη και λιγότερο ευρεπή λέξη) είναι και να το δίνουν παρ' ημέρα!!!

Η φουροσεμίδη έχει χρόνο ημίσειας ζωής μόλις 0,5 με 2 ώρες, γεγονός που σημαίνει πως η δράση της μειώνεται στο μισό μετά από 0,5-2 ώρες από τη λήψη της και πως το φάρμακο έχει εγκαταλείψει οριστικά το σώμα του ασθενή σε περίπου 5 χρόνους ημίσειας ζωής, δηλαδή μετά από μόλις 10 ώρες!

Το δίνεις λοιπόν εσύ στον άρρωστο με την βαρειά καρδιακή ανεπάρκεια, εκείνος ακολουθεί τις οδηγίες σου και το παίρνει το πρωί, το σώμα του στεγνώνει από τα υγρά, το σύστημα ρενίνης αγγειοτασίνης αλδοστερόνης ενεργοποιείται ακόμη περισσότερο, μετά από 10 ώρες η φουροσεμίδη έχει γίνει καπνός και αρχίζει η ταχύτατη επαναπορρόφηση των υγρών και μετά, τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης μέρας, έρχεται και το οξύ πνευμονικό οίδημα -γιατί άραγε;

Η φουροσεμίδη, ακριβώς επειδή έχει τόσο μικρό χρόνο ημίσειας ζωής, δίνεται παντού στον κόσμο δύο με τρεις φορές την ημέρα (αναλόγως της ένδειξης) -κατά προτίμηση ξεκινούμε με μία δόση νωρίς το πρωί και άλλη μία δόση νωρίς το απόγευμα. Ακόμη και αν θες να δώσεις μόλις 40 mg, δηλαδή ένα χάπι, δίνεις την οδηγία στον άρρωστο να παίρνει μισό χάπι το πρωί και μισό χάπι το απόγευμα.

Και επειδή η φουροσεμίδη επηρεάζεται πολύ και απρόβλεπτα από τη λήψη τροφής, συνιστάς να λαμβάνεται με άδειο στομάχι.

Να προσέχεις όμως γιατί στο τελικό στάδιο της νεφρικής ανεπάρκειας -τότε που τα 40 mg φαντάζουν ως καραμέλα για τον πονόλαιμο και θα χρειαστεί να δώσεις πολύ μεγαλύτερες δόσεις-, να προσέχεις γιατί σε αυτό το στάδιο ο χρόνος ημίσεις ζωής της φουροσεμίδης παρατείνεται.

Παρότρυνση:

Το λοιπόν φίλτατοι νέοι γιατροί, μόνο εσείς θα αλλάξετε τη βλακεία των παλαιών γιατρών, οι οποίοι παλαιοί θεωρούν πως τα γνωρίζουν όλα και δεν έχουν τη διάθεση να ακούσουν τίποτε απολύτως επί του θέματος.

Την πρώτη φορά που έθεσα το θέμα ως ερώτημα σε ένα καρδιολογικό συνέδριο, ο ομιλητής σχεδόν μου απάντησε πως αυτό που τον ρώτησα ήταν μια βλακεία και μισή.

Αυτό συνηθίζεται να συμβαίνει όταν ρωτάς κάτι κάποιον ομιλητή, γιατί η πλειοψηφία των ομιλητών δυστυχώς δεν γνωρίζει καλά το αντικείμενο και γνωρίζει μόνο όσο άπτονται των διαφανειών της παρουσίασής του!

(Άλλωστε τους ομιλητές σπανιώς τους επιλέγουν γιατί ξέρουν να μιλήσουν, αλλά η επιλογή τους γίνεται από τις φαρμακευτικές εταιρείες που πληρώνουν για τα συνέδρια, και επιπρόσθετα γίνεται με βάση την ισχύ των γνωριμιών που έχει κάποιος υποψήφιος ομιλητής με το διοικητικό συμβούλιο της ιατρικής εταιρείας που διοργανώνει το εκάστοτε συνέδριο.)

Έκτοτε, δεν περιμένω ποτέ να μάθω κάτι από τους ομιλητές ενός συνεδρίου και προσπαθώ να το βρω μονάχος μου.

Ενίοτε, όταν ο ομιλητής με κάνει να χασμουριέμαι, μου δημιουργείται η ακατανίκητη επιθυμία να τον εκθέσω και τότε ρωτάω. Αλλά ποτέ πια δεν ρωτώ χωρίς να τεκμηριώνω επιστημονικά την ορθότητα της απορίας μου.

Για παράδειγμα:

Δεν ρωτάω ποτέ "γιατί δίνετε το lasix μόνο μία φορά την ημέρα;" αλλά ρωτάω "γιατί δίνετε το lasix μόνο μία φορά την ημέρα αφού ο χρόνος ημίσειας ζωής του lasix είναι μόνο δύο ώρες και αυτός ο χρόνος είναι πολύ λίγος ώστε να καλυφτεί ο άρρωστος με μία μόνο λήψη του lasix το 24ωρο;"

Ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση βέβαια, αν ο ομιλητής δεν γνωρίζει την απάντηση, θα τα πάρει στο κρανίο που βρέθηκε κάποιος τιποτένιος άγνωστος να τον στριμώξει, και συνήθως απαντά με αμηχανία και με αγένεια, πιστεύοντας πως το να εκθέσει εμένα που ρωτάω δεν εκθέτει τον εαυτό του που δεν γνωρίζει την απάντηση.

Αν κάποιος ομιλητής μου απαντήσει "δεν το γνωρίζω αλλά θα το ψάξω και μπορούμε να επικοινωνήσουμε για να το συζητήσουμε", (μία φορά μου έχει τύχει μόνο), του βγάζω το καπέλο και μετά τον ακολουθώ σε όλες του τις ομιλίες γιατί δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι οι ομιλητές των συνεδρίων είναι παντογνώστες αλλά γιατί θέλω οι ομιλητές των συνεδρίων να είναι έντιμοι και ανοιχτόμυαλοι -ε, το λοιπόν, αυτούς τους επιβραβεύω με την παρουσία μου και με το χειροκρότημά μου.

Εν κατακλείδι:

1. Ποτέ, μα ποτέ όμως, μια ερώτηση δεν μπορεί να είναι ανόητη!

2. Συχνά η απάντηση είναι ανόητη και γι΄αυτό πρέπει να διασταυρώνεις την όποια απάντηση και την όποια πληροφορία λαμβάνεις!

3. Ποτέ να μην δίνεις το Lasix μία φορά την ημέρα και ωιμέ ποτέ μέρα παρά μέρα! Πάντα να  δίνεις το lasix δύο (τουλάχιστον) φορές την ημέρα (όταν το χρησιμοποιείς ως αντιυπερτασικό).

4. Επειδή αυτό που σου λέω είναι μια πληροφορία, οφείλεις να το διασταυρώσεις!

5.Πάντα να διαβάζεις τις αναλυτικές οδηγίες ενός φαρμάκου προτού αρχίσεις να το χορηγείς σε ανθρώπους!

Υ.Γ.

(Από το φύλο οδηγιών του Lasix -στο UpToDate 2010)

Onset of action: Diuresis: Oral, S.L: 30-60 minutes; I.M.: 30 minutes; I.V.: ~5 minutes

Peak effect: Oral, S.L.: 1-2 hours

Duration: Oral, S.L.: 6-8 hours; I.V.: 2 hours

Protein binding: 91% to 99%; primarily to albumin

Metabolism: Minimally hepatic

Bioavailability: Oral tablet: 47% to 64%; Oral solution: 50%; S.L. administration of oral tablet: ~60%; results of a small comparative study (n=11) showed bioavailability of S.L. administration of tablet was ~12% higher than oral administration of tablet (Haegeli, 2007)

Half-life elimination: Normal renal function: 0.5-2 hours; End-stage renal disease: 9 hours